Trzustka kota to narząd wielozadaniowy. Jakiekolwiek zaburzenia w funkcjonowaniu trzustki mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych – w tym śmierci czworonoga. Problemy z trzustką u kota obejmują najczęściej stan zapalny tego narządu. Niestety koty potrafią przez wiele miesięcy ukrywać objawy zapalenia trzustki, opóźniając diagnozę i leczenie. Jakie są symptomy problemów z trzustką u czworonoga?
Trzustka kota to narząd gruczołowy składający się z dwóch części: wewnątrzwydzielniczej i zewnątrzwydzielniczej. Pierwsza z nich stworzona jest z komórek produkujących oraz wydzielających hormony – insulinę i glukagon. Ich głównym zadaniem jest regulacja poziomu glukozy we krwi. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu części wewnątrzwydzielniczej trzustki prowadzą zwykle do cukrzycy. Zewnątrzwydzielnicza część trzustki jest odpowiedzialna za produkcję oraz wydzielanie enzymów trawiennych biorących udział w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych z pożywienia.
Najczęstszą chorobą trzustki u kota jest zapalenie prowadzące do „samotrawienia” narządu. Wyróżniamy dwa rodzaje zapalenia trzustki u kota:
Chociaż przyczyny występowania zapalenia trzustki u czworonoga nie są do końca znane, można wyróżnić kilka głównych czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju choroby:
Objawy zapalenia trzustki u kota różnią się nieco w zależności od jej postaci. Symptomy ostrego zapalenia trzustki pojawiają się niespodziewanie, a brak reakcji opiekuna może doprowadzić do śmierci czworonoga. Forma przewlekła choroby cechuje się powolnym rozwijaniem objawów, bardzo często niezauważalnych przez opiekuna.
Zapalenie trzustki u kota może objawiać się:
Koty potrafią bardzo dobrze maskować objawy chorej trzustki. W przypadku zauważenia jakichkolwiek zmian w zachowaniu pupila, należy niezwłocznie umówić się na wizytę u lekarza weterynarii. Weterynarz przeprowadzi diagnostykę obejmującą wywiad, badania kliniczne, laboratoryjne i obrazowe. Najważniejszymi testami są morfologia, biochemia, poziom lipazy trzustkowej (fPLI) i/lub pomiar stężenia trypsyny oraz pokrewnych enzymów trzustkowych (fTLI). USG to pierwszy wybór w obrazowaniu trzustki u kota, w trudnych przypadkach można przeprowadzić biopsję.
Rozpoznanie zapalenia trzustki u kota pozwala wdrożyć odpowiednie leczenie. Jego forma uzależniona jest od stanu czworonoga i oparta jest głównie na łagodzeniu objawów i wspieraniu organizmu, które obejmuje przede wszystkim nawadnianie organizmu. Przy silnych objawach podaje się kotu kroplówki dożylne wraz z potrzebnymi elektrolitami, w przypadku podejrzenia zakażenia bakteryjnego podaje się również antybiotyki . Zapalenie trzustki wywołuje u kota ogromny ból, dlatego leczenie obejmuje także silnie leki przeciwbólowe z grupy opioidów. Nie zaleca się stosowania leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które mogą dodatkowo podrażniać trzustkę. Pomocne w leczeniu zapalenia trzustki u kota są także leki przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe oraz witamina B12, wspomagająca regenerację trzustki. Jeżeli kot nie jest w ciężkim stanie, leczenie może odbywać się w warunkach domowych. Rekonwalescencji w domu powinny towarzyszyć regularne wizyty kontrolne u lekarza weterynarii.
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki (ZNT) kota to stan, w którym trzustka wytwarza niewystarczającą ilość enzymów, potrzebnych do trawienia składników pokarmowych. Najczęściej ZNT jest uwarunkowana genetycznie. Czasami jednak bywa konsekwencją przewlekłego zapalenia trzustki. W obu przypadkach zaburzeniu ulega wchłanianie składników odżywczych. Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u kota może objawiać się spadkiem wagi ciała, wilczym apetytem i obfitymi stolcami o jasnej barwie. Leczenie ZNT obejmuje podawanie kotu preparatów enzymatycznych i kontrolę stanu odżywienia.
Dieta kotów z zapaleniem trzustki powinna być lekkostrawna, uzupełniona w kwasy Omega-3, wspierające procesy przeciwzapalne i pomagające w stabilizacji poziomu lipidów we krwi. Koty z problemami trzustki powinny dostawać karmę lekkostrawną o umiarkowanie niskim poziomie tłuszczu, zwykle w przedziale ok. 15-20% w suchej masie, Tłuszcz wymaga intensywnej pracy trzustki przy jego trawieniu, kiedy trzustka jest w stanie zapalnym, lepiej jej nie przeciążać.
Zdarza się, że przy przewlekłym zapaleniu trzustki kot toleruje nieco wyższy poziom tłuszczu, o ile dostaje odpowiednie wsparcie (leki, enzymy) i karmę dobrej jakości. Egzogenne enzymy trawienne, wspomagające prawidłowe trawienie oraz odciążające trzustkę. Kotom z chorą trzustką nie należy podawać smaczków, przekąsek dla ludzi oraz resztek ze stołu. Podczas zakupu karmy warto zwrócić szczególną uwagę na skład. Należy unikać niskiej jakości karmy o wysokiej zawartości tłuszczu. Pupilowi cierpiącemu na zapalenie trzustki może być podawane gotowane chude mięso (np. kurczak, indyk, jagnięcina), gotowany ryż i drobna kasza. U kotów cierpiących na przewlekłe zapalenie trzustki zmiany w diecie mogą zagościć na stałe. Wówczas warto skonsultować się z dietetykiem, który dostosuje jadłospis do indywidualnych potrzeb czworonoga.
Dietę chorego kota warto wzbogacić o witaminę B12 (kobalaminę), odgrywającą istotną rolę w funkcjonowaniu trzustki i metabolizmie czworonoga. Jeśli trzustka jest w stanie zapalnym lub niewydolna, spada wchłanianie witaminy B12. Niedobór kobalaminy wpływa na układ krwionośny (powstają zaburzenia w dojrzewaniu erytrocytów – czyli potencjalna niedokrwistość) oraz układ nerwowy (zaburzenia neurologiczne, pogorszenie ogólnej kondycji). U zwierząt cierpiących na zapalenie trzustki bardzo często występuje niedobór witaminy B12, skutkujący zmniejszoną strawnością tłuszczów. W przypadku przewlekłego zapalenia trzustki lub EPI (zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki) trwająca suplementacja B12 może być potrzebna przez dłuższy czas.
Żywienie kota z chorą trzustką warto wzbogacić w suplementy wspomagające trawienie i redukujące stany zapalne w organizmie. Naturalne suplementy dla zwierząt w formie postbiotyków, takie jak DeliGuard, świetnie sprawdzają się u czworonogów mających specjalne potrzeby żywieniowe. Regularne stosowanie postbiotyków usprawnia układ trawienny, zapewniając lepsze pobranie karmy i wody. Poprawa procesów trawiennych odciąża trzustkę, przyspieszając rekonwalescencję. Postbiotyk dla kota DeliGuard, produkowany przez dobroczynne bakterie Bacillus subtilis, zawiera inaktywowane szczepy probiotyczne i ich metabolity, które stymulują mikrobiom jelitowy oraz naturalne procesy obronne organizmu i wykazują działanie przeciwzapalne.
